- Πότε χρειάζεται να επισκεφτώ το γραφείο ενός ψυχολόγου;
Όλοι μας σε κάποια περίοδο της ζωής μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις και προβληματισμούς, όπου θεωρούμε ότι έχουμε φτάσει σε αδιέξοδο και έχοντας τις περισσότερες φορές εξαντλήσει κάθε πιθανή λύση. Αισθανόμαστε ότι παλεύουμε για αυτά για μακρύ χρονικό διάστημα, δίχως να έχουμε καταφέρει να φτάσουμε στο επιθυμητό για εμάς αποτέλεσμα.
Ένας άνθρωπος που επιζητά βοήθεια στο πρόβλημα ή τη δυσκολία που του παρουσιάζεται, δεν δείχνει αδυναμία αντιθέτως σημαίνει ότι έχει τη δύναμη να το αντιμετωπίσει.
Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που οι άνθρωποι πηγαίνουν στη θεραπεία είναι οι εξής:
1.Αναζητώντας βοήθεια για συγκεκριμένο θέμα ψυχικής υγείας
Είτε γνωρίζεις ότι δυσφορείς από ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ψυχικής υγείας είτε απλώς αισθάνεσαι ότι «κάτι τρέχει», η θεραπεία μπορεί να σου προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία για να διαχειριστείς καλύτερα τα συμπτώματά σου και να φτάσεις στη ρίζα του προβλήματος.
2.Δυσκολίες σχέσεων
Είτε αντιμετωπίζεις δυσκολίες σε μια σχέση, είτε βρίσκεσαι ξανά και ξανά στα ίδια μοτίβα σχέσης, είτε αισθάνεσαι ότι δεν λαμβάνεις ποτέ την υποστήριξη που χρειάζεσαι από τους ανθρώπους γύρω σου, η θεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Η ικανότητα να συνδεόμαστε με άλλους και να διαμορφώνουμε υγιείς σχέσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη συναισθηματική και ψυχική μας ευημερία.
3.Αίσθημα κενού
Πολλοί άνθρωποι έρχονται στη θεραπεία επειδή αισθάνονται χαμένοι ή άδειοι. Ίσως μέχρι στιγμής η ζωή να μην έχει εξελιχθεί με τον τρόπο που περίμεναν ή ίσως να έχουν πετύχει όλα όσα επιθυμούσαν ποτέ, αλλά υπάρχει ακόμα ένα αίσθημα κενού. Το θέμα είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξεις πορεία. Στη θεραπεία, μπορείς να εργαστείς για να ανακαλύψεις τα πράγματα που πραγματικά έχουν σημασία για εσένα, ώστε να μπορείς να χτίσεις μια ζωή γεμάτη νόημα και σκοπό.
4.Για μια αντικειμενική οπτική
Το να μοιραζόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας με τους στενούς φίλους και την οικογένειά μας είναι πολύ σημαντικό, αλλά είναι τελείως διαφορετικό από το να συνεργαζόμαστε με έναν θεραπευτή.
Ένας θεραπευτής προσφέρει μια αντικειμενική και ουδέτερη άποψη που σημαίνει ότι τα προσωπικά συναισθήματα δεν εμπλέκονται ή δεν επηρεάζουν την ευρύτερη εικόνα. Οι ψυχολόγοι είναι εκπαιδευμένοι να κατανοήσουν την ανθρώπινη κατάσταση και τη στάση όλων των εμπλεκόμενων ανθρώπων.
5.Δυσκολίες στον ύπνο ή αίσθημα υπερβολικής κόπωσης
Μπορεί να μην είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεσαι τη θεραπεία, αλλά ο ύπνος και η ψυχική υγεία συνδέονται στενά. Είτε αισθάνεσαι εξαντλημένος είτε δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς όλη τη νύχτα, τα προβλήματα ύπνου είναι ένας καλός λόγος για να περάσεις από την πόρτα του θεραπευτή.
6.Υποστήριξη σε ένα μεγάλο γεγονός/αλλαγή ζωής
Είτε πρόκειται για διαζύγιο, μετακίνηση σε ένα νέο μέρος, αλλαγή καριέρας… Η αντιμετώπιση των αλλαγών στη ζωή και μόνο μπορεί να είναι συντριπτική. Η θεραπεία είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να συζητήσεις τις επιλογές σου και να μεταβείς στην αλλαγή με την υποστήριξη ενός επαγγελματία.
7.Πένθος
Ενώ το πένθος είναι μια υγιής και φυσιολογική ανθρώπινη διαδικασία, μερικές φορές η διαδικασία του πένθους μπορεί να διαρκέσει λίγο περισσότερο και χρειαζόμαστε υποστήριξη στην πορεία.
Η θεραπεία παρέχει έναν χώρο για να μοιραστείς τη θλίψη σου, να πεις την ιστορία σου.
8.Για αύξηση της αυτοπεποίθησης
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση συνήθως πηγάζει από την παιδική ηλικία και μπορεί να επηρεάσει τη ζωή σε όλους τους τομείς. Η θεραπεία είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να χτίσεις την αυτοπεποίθησή σου και να «δουλέψεις» τις μη λειτουργικές σχέσεις ή άλυτες εμπειρίες από την παιδική ηλικία που μπορεί να έχουν επηρεάσει την αυτοπεποίθησή σου.
9.Να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους
Όπως είπε ο Σωκράτης, «Η αρχή τη σοφίας είναι η αναζήτηση». Να αφιερώσουμε χρόνο για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, τα δυνατά μας σημεία και τα τρωτά σημεία μας. Η αυτογνωσία είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε τόσο στον εαυτό μας όσο και στους ανθρώπους γύρω μας.
Οι λόγοι για να επισκεφτείς έναν ψυχολόγο είναι ατελείωτοι. Η θεραπεία όχι μόνο θα σε βοηθήσει με οτιδήποτε περνάς αυτή τη στιγμή, αλλά θα σε αφήσει επίσης εξοπλισμένο για να αντιμετωπίσεις ό,τι συμβαίνει στο μέλλον.
- Ποια η διαφορά ενός ψυχολόγου με έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας;
Η διαφορά μεταξύ ενός ψυχολόγου και ενός συμβούλου ψυχικής υγείας έγκειται στην εκπαίδευσή τους, το εύρος των υπηρεσιών που παρέχουν και τον τρόπο που προσεγγίζουν τα ζητήματα ψυχικής υγείας. Παρά τις ομοιότητές τους, έχουν διακριτούς ρόλους στην ψυχική φροντίδα, οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν την επιλογή του κατάλληλου επαγγελματία ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Το επάγγελμα του ψυχολόγου απαιτεί σπουδές σε τμήμα ψυχολογίας, σε πανεπιστημιακό ίδρυμα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, αναγνωρισμένου από το ελληνικό κράτος, τουλάχιστον τετραετούς εκπαίδευσης. Ο σύμβουλος Ψυχικής Υγείας συνήθως έχει σπουδές στην ψυχολογική συμβουλευτική, στη συμβουλευτική ψυχικής υγείας ή σε κάποιον παρόμοιο κλάδο. Οι σπουδές του επικεντρώνονται περισσότερο στην εφαρμογή τεχνικών υποστήριξης και ενίσχυσης της ψυχικής ευεξίας.
- Πως να επιλέξω τον κατάλληλο ψυχολόγο;
Η επιλογή ψυχολόγου είναι θεμελιώδους σημασίας. Αρχικά βεβαιωθείτε ότι ο ψυχολόγος έχει τις απαραίτητες σπουδές και άδεια άσκησης επαγγέλματος. Ένας εξειδικευμένος ψυχολόγος θα έχει σπουδές στην ψυχολογία, πιθανόν ένα μεταπτυχιακό ή διδακτορικό στην ειδικότητά του, καθώς και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Επίσης, θα πρέπει να ορίσετε ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας και τι ακριβώς χρειάζεστε. Κατόπιν να κάνετε μια έρευνα σχετικά με το ποια προσέγγιση σας ταιριάζει καλύτερα. Υπάρχουν διάφορες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η ψυχοδυναμική, η συστημική, η προσωποκεντρική και άλλες. Η επαγγελματική εμπειρία του ψυχολόγου μπορεί να είναι σημαντική, ειδικά αν χρειάζεσαι βοήθεια για συγκεκριμένα ζητήματα που απαιτούν εμπειρία και γνώση. Αν υπάρχουν κριτικές ή συστάσεις από άλλους θεραπευόμενους, μπορούν να σου δώσουν μια πρώτη εικόνα για το πώς εργάζεται ο συγκεκριμένος ψυχολόγος. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας για το αν νιώθετε άνετα μαζί του. Η αίσθηση ασφάλειας και άνεσης με τον ψυχολόγο είναι κρίσιμη για την πρόοδο στη θεραπεία. Αν από την πρώτη κιόλας συνεδρία νιώσετε ότι μπορείτε να εμπιστευτείτε τον ψυχολόγο, ότι σας ακούει προσεκτικά και ότι σας κατανοεί χωρίς να σας κρίνει, είναι καλό σημάδι ότι μπορείτε να συνεχίσετε μαζί του. Βεβαιωθείτε ότι η διαθεσιμότητα του ψυχολόγου ταιριάζει με το πρόγραμμά σας. Πόσο συχνά χρειάζεται να τον επισκέπτεσαι και είναι δυνατόν να βρείτε κοινές ώρες. Επίσης, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε αν ο ψυχολόγος προσφέρει συνεδρίες εξ αποστάσεως (μέσω βιντεοκλήσης), αν αυτό είναι απαραίτητο για εσάς. Η θεραπευτική σχέση είναι μία από τις πιο σημαντικές παραμέτρους για την επιτυχία της θεραπείας. Εάν μετά από μερικές συνεδρίες νιώθεις πως η σύνδεση δεν είναι λειτουργική, μπορείτε να εξετάσετε την αλλαγή θεραπευτή. Ελέγξτε το κόστος των συνεδριών και αν είναι μέσα στις οικονομικές σας δυνατότητες. Αν υπάρχει οικονομική δυσκολία, ενδέχεται να υπάρχουν προγράμματα, δομές ψυχικής υγείας ή ψυχολόγοι που προσφέρουν μειωμένες χρεώσεις. Η εμπιστευτικότητα είναι θεμελιώδης στην ψυχοθεραπεία. Βεβαιωθείτε ότι ο ψυχολόγος τηρεί αυστηρά την πολιτική απορρήτου για να διασφαλίσει ότι οι συνεδρίες σας παραμένουν εμπιστευτικές.
- Τι είναι η συστημική ψυχοθεραπεία;
Η συστημική ψυχοθεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας που εστιάζει στις σχέσεις, στη δυναμική και στα αλληλεπιδρώντα συστήματα που επηρεάζουν τη ζωή και την ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου. Αντί να εξετάζει τα προβλήματα ως απομονωμένα και ατομικά θέματα, η συστημική ψυχοθεραπεία θεωρεί ότι οι προκλήσεις και τα συναισθηματικά ζητήματα συχνά προκύπτουν από τον τρόπο που το άτομο συνδέεται και αλληλεπιδρά με το σύνολο του περιβάλλοντός του. Η συστημική θεραπεία εξετάζει το άτομο ως μέρος ενός ευρύτερου συστήματος, όπως η οικογένεια, το ζευγάρι, το εργασιακό περιβάλλον ή η κοινότητα. Το άτομο δεν είναι απομονωμένο αλλά αλληλοσυνδέεται και επηρεάζεται από αυτά τα συστήματα. Δίνει ιδιαίτερη σημασία στις σχέσεις και στον τρόπο που αλληλεπιδρούν τα άτομα μέσα στο σύστημα. Στη θεραπεία εξετάζονται οι ρόλοι, τα μοτίβα συμπεριφοράς και οι επικοινωνιακές στρατηγικές μεταξύ των ατόμων. Οι συστημικοί θεραπευτές βοηθούν τα άτομα να αναγνωρίσουν και να αλλάξουν παγιωμένα μοτίβα που επηρεάζουν τις σχέσεις και συχνά ενισχύουν τα προβλήματα. Βοηθούν το άτομο να βρει τα δυνατά του σημεία, καθώς θεωρούν ότι πίσω από τις δυσκολίες βρίσκονται τα δυνατά σημεία των ανθρώπων. Δεν βλέπουν τη συμπεριφορά ως παθολογία αλλά ως προσπάθεια λύσεων
- Τι ισχύει με το επαγγελματικό απόρρητο;
Η θεραπευτική διαδικασία καλύπτεται από το απόρρητο, δηλαδή από την αρχή της εχεμύθειας που διέπει το επάγγελμα του ψυχολόγου. Αυτό σημαίνει ότι οι ψυχολόγοι δεν πρέπει να αποκαλύπτουν ή να μοιράζονται τις πληροφορίες που λαμβάνουν κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων ή άλλων μορφών επικοινωνίας με άλλα άτομα χωρίς τη συναίνεση του ατόμου που το αφορά. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου οι ψυχολόγοι έχουν νομική υποχρέωση να διασφαλίσουν την ασφάλεια ή την ευημερία του ατόμου ή τρίτων. Αυτές οι περιπτώσεις περιλαμβάνουν την απειλή για αυτοκτονία ή βία κατά άλλου ατόμου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι οι ψυχολόγοι εφαρμόζουν αυστηρά τους κανόνες του επαγγελματικού απορρήτου και προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι πληροφορίες που λαμβάνουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας παραμένουν απόλυτα εμπιστευτικές. Αυτό επιτρέπει στα άτομα που ζητούν βοήθεια να νιώθουν πιο άνετα και πιο ασφαλή να μοιράζονται τα προσωπικά τους θέματα με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας.
- Ποια είναι η χρονική διάρκεια και η συχνότητα των συνεδριών;
Οι ατομικές συνεδρίες έχουν χρονική διάρκεια 60 λεπτά. Οι οικογενειακές συνεδρίες 90 λεπτά. Βέβαια, ο χρόνος μπορεί να παραταθεί ή να μειωθεί ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου.
Η συχνότητα των συνεδριών καθορίζεται στις πρώτες συναντήσεις ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου.
- Τι να περιμένω στο πρώτο ραντεβου;
Η πρώτη συνεδρία έχει ως στόχο να θέσει τα θεμέλια της θεραπευτικής σχέσης και να βοηθήσει τον ψυχολόγο να κατανοήσει το σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργεί ο θεραπευόμενος. Ο ψυχολόγος αφιερώνει χρόνο για να γνωρίσει τον θεραπευόμενο ή το ζευγάρι/οικογένεια, συστήνοντας τον εαυτό του και εξηγώντας τη διαδικασία της συστημικής θεραπείας. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και ανοιχτό περιβάλλον όπου ο θεραπευόμενος μπορεί να εκφράσει ελεύθερα σκέψεις και συναισθήματα. Ο ψυχολόγος ζητά από τον θεραπευόμενο να μιλήσει για τον λόγο που τον έφερε στη συνεδρία. Μπορεί να συζητηθεί μια γενική περιγραφή των προβλημάτων ή των προκλήσεων που αντιμετωπίζει και οι στόχοι που θα ήθελε να επιτύχει. Εξετάζεται όχι μόνο το πρόβλημα, αλλά και οι σχέσεις που μπορεί να επηρεάζουν ή να επηρεάζονται από αυτό. Εξετάζει τη δυναμική και τον ρόλο που παίζει το άτομο μέσα σε αυτά τα συστήματα, πώς αλληλεπιδρά με άλλα μέλη και πώς αυτά επηρεάζουν την ψυχολογική του κατάσταση. Συχνά, ο συστημικός ψυχολόγος μπορεί να ζητήσει πληροφορίες για την οικογενειακή ιστορία και να δημιουργήσει ένα γενεόγραμμα, έναν οπτικό χάρτη της οικογενειακής δομής που βοηθάει στην κατανόηση των σχέσεων, των προτύπων, των ρόλων και των συγκρούσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Αυτό βοηθά να εντοπιστούν παγιωμένα μοτίβα συμπεριφοράς και αλληλεπιδράσεων που μπορεί να επηρεάζουν το άτομο. Επίσης, συζητούνται οι στόχοι που έχει ο θεραπευόμενος και αν ο ίδιος θέλει να φέρει αλλαγές σε συγκεκριμένες σχέσεις ή σε θέματα που αφορούν την οικογένεια, τη δουλειά ή τις προσωπικές του σχέσεις. Ο ψυχολόγος εξηγεί τι μπορεί να επιτευχθεί με τη συστημική θεραπεία, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους σε συμφωνία με τον θεραπευόμενο. Ακόμη, ο ψυχολόγος εξηγεί την συχνότητα των συνεδριών, την διάρκεια, την πολιτική εμπιστευτικότητας και τους κανόνες που θα ακολουθηθούν κατά τη θεραπευτική διαδικασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει λόγος για το ενδεχόμενο συμμετοχής και άλλων μελών του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος, ανάλογα με τις ανάγκες της θεραπείας. Στο τέλος της συνεδρίας, ο ψυχολόγος και ο θεραπευόμενος ανακεφαλαιώνουν τα σημεία που συζητήθηκαν και θέτουν τα επόμενα βήματα.
Η πρώτη συνεδρία, λοιπόν, έχει συνήθως διερευνητικό χαρακτήρα. Βοηθά τόσο τον θεραπευόμενο όσο και τον συστημικό ψυχολόγο να κατανοήσουν τη δυναμική που επηρεάζει τη ζωή του ατόμου και να χαράξουν ένα μονοπάτι για τη θεραπεία.
- Πόσες συνεδρίες θα χρειαστώ;
Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος ή προκαθορισμένος αριθμός συνεδριών. Κάθε άτομο διανύει ένα διαφορετικό ταξίδι μέσα στη θεραπεία. Οι θεραπευόμενοι συζητούν με τον ψυχολόγο τους στόχους τους και ανάλογα με το πόσο συγκεκριμένοι ή γενικοί είναι, η θεραπεία μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα. Για παράδειγμα, εάν ο στόχος είναι η ενίσχυση της επικοινωνίας στην οικογένεια, μπορεί να χρειαστεί λιγότερος χρόνος από ό,τι αν ο στόχος είναι η επεξεργασία τραυματικών γεγονότων και η αλλαγή διαχρονικών μοτίβων. Μερικές φορές οι άνθρωποι έρχονται στη θεραπεία για μια συνεδρία με σκοπό να μιλήσουν για ένα συγκεκριμένο θέμα στη ζωή τους ή για να συζητήσουν μια συγκεκριμένη ανησυχία. Το κίνητρο του θεραπευόμενου και η προθυμία του να δουλέψει πάνω στις αλλαγές επηρεάζουν σημαντικά τη διάρκεια της θεραπείας. Ένα άτομο που είναι ανοιχτό σε αλλαγές και πρόθυμο να εξετάσει τη συμπεριφορά του μέσα στο σύστημα μπορεί να προχωρήσει γρηγορότερα. Συχνά, ο συστημικός ψυχολόγος και ο θεραπευόμενος επανεκτιμούν τακτικά τους στόχους και τη διαδικασία για να δουν εάν έχει επιτευχθεί πρόοδος ή εάν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία.
- Ποιες οι διαφορές ανάμεσα σε έναν ψυχίατρο και σε έναν ψυχολόγο;
Ο ψυχίατρος είναι γιατρός που έχει σπουδάσει ιατρική και έχει ειδικευτεί στην ψυχιατρική, δηλαδή στη διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη ψυχικών διαταραχών. Ως γιατρός, έχει την ικανότητα να συνταγογραφεί φάρμακα και να παρέχει ιατρικές θεραπείες.
Ο ψυχολόγος έχει σπουδάσει ψυχολογία, μια επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των ψυχικών διεργασιών. Η εκπαίδευσή του περιλαμβάνει προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία. Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν «θεραπείες συζήτησης» για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αναπτύξουν δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και να προλάβουν συνεχιζόμενα προβλήματα.
Συχνά, οι δύο επαγγελματίες συνεργάζονται για την καλύτερη δυνατή υποστήριξη του ατόμου. Ο ψυχίατρος μπορεί να αναλάβει την ιατρική πλευρά της θεραπείας, ενώ ο ψυχολόγος εστιάζει στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη, δίνοντας έτσι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση.
